परिचय नेपालको सबैभन्दा ठूलो पर्व दशैं नौ दिनसम्म मनाइन्छ। प्रत्येक दिन देवी दुर्गाको अलग–अलग स्वरूपको पूजा हुन्छ। यसै क्रममा सप्तमी अर्थात् दशैंको सातौं दिनलाई फूलपाती भनिन्छ। फूलपातीको दिन धार्मिक दृष्टिले मात्र होइन, ऐतिहासिक र सांस्कृतिक दृष्टिले पनि अत्यन्त महत्वपूर्ण मानिन्छ। यस दिन घर–घरमा दुर्गा पूजाका लागि आवश्यक सामग्री भित्र्याउने परम्परा छ। जमरा, फूल, बेलपत्र, धूप–दीप, […]
Continue Reading
नेपालको सबैभन्दा ठूलो पर्व दशैंको सुरुवात घटस्थापना बाट हुन्छ। यो दिन धार्मिक, सांस्कृतिक र आध्यात्मिक दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण मानिन्छ। पन्ध्र दिनसम्म चल्ने यो पर्वको पहिलो दिन घटस्थापनाले सम्पूर्ण उत्सवलाई दिशा दिन्छ। यस दिन देवी दुर्गाको आवाहन गरिन्छ र जमरा रोपिन्छ, जसले दशैंको सम्पूर्ण पूजा–विधिमा केन्द्रीय स्थान ओगटेको हुन्छ। घटस्थापनाको विधि घटस्थापना शब्द संस्कृतका दुई शब्दबाट […]
Continue Reading
नेपाल र भारतमा मनाइने नवरात्रि पर्व धार्मिक, सांस्कृतिक र आध्यात्मिक दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण पर्व हो। नवरात्रि शब्दको अर्थ ‘नौ रात’ हुन्छ, जसमा देवी दुर्गाका नौ रूपहरूको पूजा गरिन्छ। यो पर्व प्रायः शारदीय नवरात्रिको रूपमा मनाइन्छ, तर चैत्र नवरात्रि पनि हुन्छ। प्रत्येक दिन फरक देवीको आराधना गरिन्छ र तिनीहरूको शक्ति, गुण र शिक्षालाई सम्मान गरिन्छ। नवरात्रि […]
Continue Reading
नवरात्रि पर्वको सातौं दिन, जसलाई सप्तमी भनिन्छ, देवी दुर्गाको सातौं रूप **काला रात्रि (Kalaratri)**को आराधना गरिन्छ। काला रात्रि देवीलाई दुर्गाको सबैभन्दा भयंकर र शक्तिशाली रूप मानिन्छ। उनको पूजा गरेर भक्तजनले भय, अन्धकार र नकारात्मक शक्तिहरूको नाशको लागि प्रार्थना गर्छन्। काला रात्रिको स्वरूप काला रात्रि देवीको रूप अत्यन्त शक्तिशाली र भयानक देखिन्छ। उनको शरीर पूर्ण रूपमा […]
Continue Reading
परिचय सूर्य संक्रमण, जसलाई नेपाली समाजमा संक्रान्ति भनिन्छ, संस्कृत शब्द संक्रमण बाट आएको हो। यसको अर्थ सूर्यले एक राशिबाट अर्को राशिमा प्रवेश गर्नु हो। नेपालमा प्रत्येक महिनाको संक्रान्ति विशेष महत्त्व बोकेको हुन्छ। यो केवल धार्मिक दृष्टिले मात्र नभई ज्योतिषीय, स्वास्थ्य, कृषि र सामाजिक जीवनसँग पनि गहिरो सम्बन्धित छ। संक्रान्ति पर्वलाई नेपालमा परिवार र समुदायसँग जोडेर […]
Continue Reading
परिचय अन्तर्राष्ट्रिय पर्यावरण दिवस हरेक वर्ष जुन ५ मा विश्वव्यापी रूपमा मनाइन्छ। यो दिवस सन् १९७२ मा संयुक्त राष्ट्रसंघको स्टकहोम सम्मेलन पछि औपचारिक रूपमा स्थापना गरिएको हो। यसको मुख्य उद्देश्य वातावरण संरक्षणमा विश्वव्यापी सचेतना जगाउनु, प्रकृति–मैत्री जीवनशैलीको प्रचार–प्रसार गर्नु, र सरकार, संस्था तथा समुदायबीच सहकार्यलाई प्रोत्साहित गर्नु हो। नेपालमा अन्तर्राष्ट्रिय पर्यावरण दिवस केवल प्रतीकात्मक पर्व […]
Continue Reading
परिचयवराह जयन्ती हिन्दू धर्ममा मनाइने एक प्रमुख पर्व हो, जसले भगवान विष्णुको वराह अवतारलाई सम्झन्छ। यस पर्वमा धार्मिक श्रद्धा, पूजा विधि, कथा वाचन, व्रत र स्थानीय परम्परागत अभ्यासहरूको समावेश हुन्छ। हिन्दू धर्मशास्त्र अनुसार, वराह अवतारले पृथ्वीलाई समुद्रबाट उद्धार गर्नुका साथै धर्म, न्याय र सृष्टिको संरक्षण गर्नुभएको थियो। यस पर्वले भक्तहरूलाई भक्ति, धार्मिक अनुशासन र सामाजिक […]
Continue Reading
परिचय अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस हरेक वर्ष मार्च ८ मा विश्वव्यापी रूपमा मनाइन्छ। यस दिनको मुख्य उद्देश्य महिलाको सामाजिक, आर्थिक, राजनीतिक र सांस्कृतिक उपलब्धिहरूको सम्मान गर्नु हो। यस दिन लिङ्ग समानताको महत्व, महिला अधिकार, शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगार, नेतृत्व र सशक्तिकरणका विषयमा सचेतना जगाउने अवसर मानिन्छ। नेपालमा महिला दिवस केवल समारोह मात्र होइन। यो शिक्षा, स्वास्थ्य, स्वरोजगार, […]
Continue Reading
परिचय बुद्ध जयन्ती हरेक वर्ष वैशाख शुक्ल पूर्णिमाको दिन नेपाल र अन्य बुद्ध धर्म मान्ने देशहरूमा मनाइन्छ। यस दिनमा गौतम बुद्धको जन्म, ज्ञान प्राप्ति र निर्वाण प्राप्ति सम्झाइन्छ। नेपालमा विशेषगरी लुम्बिनी, कपिलवस्तु र बौद्ध स्थलहरूमा विशेष कार्यक्रमहरू आयोजना गरिन्छ। बुद्ध जयन्ती केवल धार्मिक पर्व होइन; यसले समाजमा शान्ति, करुणा, सहिष्णुता र नैतिक मूल्यहरू बढाउने उद्देश्य […]
Continue Reading
परिचयमोतीराम भट्ट नेपाली साहित्य इतिहासमा एउटा अविस्मरणीय नाम हुन्। उनी कवि मात्र होइनन्, साहित्यिक अभियन्ता, सम्पादक, समाजसेवी र प्रबुद्ध चिन्तकको रूपमा चिनिन्छन्। मोतीरामले नेपाली साहित्यमा नयाँ चेतना जगाउने मात्र होइन, कवि भानुभक्त आचार्यलाई राष्ट्रिय कविको रूपमा स्थापित गर्ने ऐतिहासिक कार्य गरे। हरेक वर्ष भाद्र 29 गते मनाइने मोतीराम जयन्ती उनको जीवन र योगदानप्रति कृतज्ञता व्यक्त […]
Continue Reading