परिचय कोजाग्रत पूर्णिमा दशैं पर्वको पन्ध्रौं र अन्तिम दिन हो। यो दिन नेपाली समाजमा विशेष महत्व राख्छ, किनकि यस दिन लक्ष्मी पूजाको परम्परा पूरा गरिन्छ। घर सफा गरेर, दीप प्रज्वलन गरेर, र रातभर जागरण गरेर यस दिनलाई धन, समृद्धि, स्वास्थ्य र परिवारिक शान्तिको प्रतीकको रूपमा मनाइन्छ। कोजाग्रत पूर्णिमा केवल धार्मिक दिन मात्र होइन; यो सामाजिक […]
Continue Reading
शनिबार प्रदोष व्रत हिन्दू धर्ममा अत्यन्तै महत्वपूर्ण व्रत हो। यो व्रत विशेष गरी भगवान शिवको आराधनासँग सम्बन्धित छ र प्रत्येक महिनाको त्रयोदशी (13औं दिन) र द्वादशी (12औं दिन) को संध्याकालमा बसाइन्छ। शनिबार प्रदोष व्रतले भक्तको जीवनमा पाप नाश, रोग–दुःख कम गर्ने, वैवाहिक जीवनमा सुख–शान्ति र आर्थिक समृद्धि ल्याउने विश्वास गरिएको छ। शनिबार प्रदोष व्रतको महत्व […]
Continue Reading
परिचय नेपालको सबैभन्दा ठूलो पर्व दशैं नौ दिनसम्म मनाइन्छ। प्रत्येक दिन देवी दुर्गाको अलग–अलग स्वरूपको पूजा हुन्छ। यसै क्रममा सप्तमी अर्थात् दशैंको सातौं दिनलाई फूलपाती भनिन्छ। फूलपातीको दिन धार्मिक दृष्टिले मात्र होइन, ऐतिहासिक र सांस्कृतिक दृष्टिले पनि अत्यन्त महत्वपूर्ण मानिन्छ। यस दिन घर–घरमा दुर्गा पूजाका लागि आवश्यक सामग्री भित्र्याउने परम्परा छ। जमरा, फूल, बेलपत्र, धूप–दीप, […]
Continue Reading
परिचय महाअष्टमी दशैं पर्वको आठौं दिन हो, जसमा विशेष रूपमा दुर्गा भवानीको पूजा गरिन्छ। यो दिन शक्ति, भक्ति र धार्मिक अनुष्ठानको प्रतीक मानिन्छ। महाअष्टमीको दिन घर–घरमा दुर्गा भवानीका विशेष पूजा सामग्री राखेर आराधना गरिन्छ। यो दिनलाई नकारात्मक शक्ति हटाउने, सकारात्मक ऊर्जा प्रवाह गर्ने, र देवीको आशीर्वाद प्राप्त गर्ने अवसरको रूपमा लिइन्छ। घरायसी पूजा, सामुदायिक अनुष्ठान […]
Continue Reading
परिचय नवग्रह शान्ति पूजा ग्रहदोषबाट आउने नकारात्मक प्रभाव कम गर्न र ग्रहहरूको सकारात्मक प्रभाव बढाउन गरिन्छ। वैदिक अनुष्ठान अनुसार पण्डितीय मार्गदर्शनमा गर्दा यो पूजा अझ प्रभावकारी मानिन्छ। आवश्यक सामग्री नवग्रह मूर्ति/चित्र वा नवग्रह यन्त्र कलश, पानी, पञ्चामृत दियो, घिउ, धूप, अगरबत्ती पुष्प, फलफूल, नैवेद्य (प्रसाद) कुमकुम, चामल, हल्दी पवित्र कपडा र सरसफाइ सामग्री हवन सामग्री […]
Continue Reading
नेपालको सबैभन्दा ठूलो पर्व दशैंको सुरुवात घटस्थापना बाट हुन्छ। यो दिन धार्मिक, सांस्कृतिक र आध्यात्मिक दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण मानिन्छ। पन्ध्र दिनसम्म चल्ने यो पर्वको पहिलो दिन घटस्थापनाले सम्पूर्ण उत्सवलाई दिशा दिन्छ। यस दिन देवी दुर्गाको आवाहन गरिन्छ र जमरा रोपिन्छ, जसले दशैंको सम्पूर्ण पूजा–विधिमा केन्द्रीय स्थान ओगटेको हुन्छ। घटस्थापनाको विधि घटस्थापना शब्द संस्कृतका दुई शब्दबाट […]
Continue Reading
नेपाल र भारतमा मनाइने नवरात्रि पर्व धार्मिक, सांस्कृतिक र आध्यात्मिक दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण पर्व हो। नवरात्रि शब्दको अर्थ ‘नौ रात’ हुन्छ, जसमा देवी दुर्गाका नौ रूपहरूको पूजा गरिन्छ। यो पर्व प्रायः शारदीय नवरात्रिको रूपमा मनाइन्छ, तर चैत्र नवरात्रि पनि हुन्छ। प्रत्येक दिन फरक देवीको आराधना गरिन्छ र तिनीहरूको शक्ति, गुण र शिक्षालाई सम्मान गरिन्छ। नवरात्रि […]
Continue Reading
नवरात्रि पर्वको सातौं दिन, जसलाई सप्तमी भनिन्छ, देवी दुर्गाको सातौं रूप **काला रात्रि (Kalaratri)**को आराधना गरिन्छ। काला रात्रि देवीलाई दुर्गाको सबैभन्दा भयंकर र शक्तिशाली रूप मानिन्छ। उनको पूजा गरेर भक्तजनले भय, अन्धकार र नकारात्मक शक्तिहरूको नाशको लागि प्रार्थना गर्छन्। काला रात्रिको स्वरूप काला रात्रि देवीको रूप अत्यन्त शक्तिशाली र भयानक देखिन्छ। उनको शरीर पूर्ण रूपमा […]
Continue Reading
परिचय सूर्य संक्रमण, जसलाई नेपाली समाजमा संक्रान्ति भनिन्छ, संस्कृत शब्द संक्रमण बाट आएको हो। यसको अर्थ सूर्यले एक राशिबाट अर्को राशिमा प्रवेश गर्नु हो। नेपालमा प्रत्येक महिनाको संक्रान्ति विशेष महत्त्व बोकेको हुन्छ। यो केवल धार्मिक दृष्टिले मात्र नभई ज्योतिषीय, स्वास्थ्य, कृषि र सामाजिक जीवनसँग पनि गहिरो सम्बन्धित छ। संक्रान्ति पर्वलाई नेपालमा परिवार र समुदायसँग जोडेर […]
Continue Reading
परिचय अन्तर्राष्ट्रिय पर्यावरण दिवस हरेक वर्ष जुन ५ मा विश्वव्यापी रूपमा मनाइन्छ। यो दिवस सन् १९७२ मा संयुक्त राष्ट्रसंघको स्टकहोम सम्मेलन पछि औपचारिक रूपमा स्थापना गरिएको हो। यसको मुख्य उद्देश्य वातावरण संरक्षणमा विश्वव्यापी सचेतना जगाउनु, प्रकृति–मैत्री जीवनशैलीको प्रचार–प्रसार गर्नु, र सरकार, संस्था तथा समुदायबीच सहकार्यलाई प्रोत्साहित गर्नु हो। नेपालमा अन्तर्राष्ट्रिय पर्यावरण दिवस केवल प्रतीकात्मक पर्व […]
Continue Reading