महानवमी: दशैंको नवौं दिनको ऐतिहासिक, धार्मिक, सांस्कृतिक र सामाजिक महत्त्व

परिचय महानवमी दशैं पर्वको नवौं दिन हो, जसमा विशेष रूपमा विष्वकर्मा र हतियारहरूको पूजा गरिन्छ। यो दिन शक्ति, सुरक्षा, भक्ति र समृद्धिको प्रतीक मानिन्छ। घर–घर र उद्योग, कार्यालय, कारखाना र औद्योगिक स्थलहरूमा विष्वकर्मा पूजा गरिन्छ। महानवमीको दिन केवल देवी–देवताहरूको आराधना मात्र होइन, औजार, हतियार, उपकरण र उद्योगका साधनहरूको पूजा गरेर नकारात्मक ऊर्जा हटाउने र सकारात्मक […]

Continue Reading

कोजाग्रत पूर्णिमा: दशैंको अन्त्य र लक्ष्मी पूजाको धार्मिक, सामाजिक र सांस्कृतिक महत्त्व

परिचय कोजाग्रत पूर्णिमा दशैं पर्वको पन्ध्रौं र अन्तिम दिन हो। यो दिन नेपाली समाजमा विशेष महत्व राख्छ, किनकि यस दिन लक्ष्मी पूजाको परम्परा पूरा गरिन्छ। घर सफा गरेर, दीप प्रज्वलन गरेर, र रातभर जागरण गरेर यस दिनलाई धन, समृद्धि, स्वास्थ्य र परिवारिक शान्तिको प्रतीकको रूपमा मनाइन्छ। कोजाग्रत पूर्णिमा केवल धार्मिक दिन मात्र होइन; यो सामाजिक […]

Continue Reading

फूलपाती: दशैंको सातौं दिनको ऐतिहासिक, धार्मिक, सांस्कृतिक र सामाजिक गहिरो अर्थ

परिचय नेपालको सबैभन्दा ठूलो पर्व दशैं नौ दिनसम्म मनाइन्छ। प्रत्येक दिन देवी दुर्गाको अलग–अलग स्वरूपको पूजा हुन्छ। यसै क्रममा सप्तमी अर्थात् दशैंको सातौं दिनलाई फूलपाती भनिन्छ। फूलपातीको दिन धार्मिक दृष्टिले मात्र होइन, ऐतिहासिक र सांस्कृतिक दृष्टिले पनि अत्यन्त महत्वपूर्ण मानिन्छ। यस दिन घर–घरमा दुर्गा पूजाका लागि आवश्यक सामग्री भित्र्याउने परम्परा छ। जमरा, फूल, बेलपत्र, धूप–दीप, […]

Continue Reading

महाअष्टमी: दशैंको आठौं दिनको धार्मिक, ऐतिहासिक, सांस्कृतिक र सामाजिक महत्त्व

परिचय महाअष्टमी दशैं पर्वको आठौं दिन हो, जसमा विशेष रूपमा दुर्गा भवानीको पूजा गरिन्छ। यो दिन शक्ति, भक्ति र धार्मिक अनुष्ठानको प्रतीक मानिन्छ। महाअष्टमीको दिन घर–घरमा दुर्गा भवानीका विशेष पूजा सामग्री राखेर आराधना गरिन्छ। यो दिनलाई नकारात्मक शक्ति हटाउने, सकारात्मक ऊर्जा प्रवाह गर्ने, र देवीको आशीर्वाद प्राप्त गर्ने अवसरको रूपमा लिइन्छ। घरायसी पूजा, सामुदायिक अनुष्ठान […]

Continue Reading

नवरात्रि: नौ देवीको आराधना र आध्यात्मिक महत्व

नेपाल र भारतमा मनाइने नवरात्रि पर्व धार्मिक, सांस्कृतिक र आध्यात्मिक दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण पर्व हो। नवरात्रि शब्दको अर्थ ‘नौ रात’ हुन्छ, जसमा देवी दुर्गाका नौ रूपहरूको पूजा गरिन्छ। यो पर्व प्रायः शारदीय नवरात्रिको रूपमा मनाइन्छ, तर चैत्र नवरात्रि पनि हुन्छ। प्रत्येक दिन फरक देवीको आराधना गरिन्छ र तिनीहरूको शक्ति, गुण र शिक्षालाई सम्मान गरिन्छ। नवरात्रि […]

Continue Reading

काला रात्रि (Kalaratri): नवरात्रि सप्तमीको देवी

नवरात्रि पर्वको सातौं दिन, जसलाई सप्तमी भनिन्छ, देवी दुर्गाको सातौं रूप **काला रात्रि (Kalaratri)**को आराधना गरिन्छ। काला रात्रि देवीलाई दुर्गाको सबैभन्दा भयंकर र शक्तिशाली रूप मानिन्छ। उनको पूजा गरेर भक्तजनले भय, अन्धकार र नकारात्मक शक्तिहरूको नाशको लागि प्रार्थना गर्छन्। काला रात्रिको स्वरूप काला रात्रि देवीको रूप अत्यन्त शक्तिशाली र भयानक देखिन्छ। उनको शरीर पूर्ण रूपमा […]

Continue Reading

घटस्थापना: दशैंको पवित्र प्रारम्भ

नेपालको सबैभन्दा ठूलो पर्व दशैंको सुरुवात घटस्थापना बाट हुन्छ। यो दिन धार्मिक, सांस्कृतिक र आध्यात्मिक दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण मानिन्छ। पन्ध्र दिनसम्म चल्ने यो पर्वको पहिलो दिन घटस्थापनाले सम्पूर्ण उत्सवलाई दिशा दिन्छ। यस दिन देवी दुर्गाको आवाहन गरिन्छ र जमरा रोपिन्छ, जसले दशैंको सम्पूर्ण पूजा–विधिमा केन्द्रीय स्थान ओगटेको हुन्छ। घटस्थापनाको विधि घटस्थापना शब्द संस्कृतका दुई शब्दबाट […]

Continue Reading

वराह जयन्ती: धार्मिक कथा र स्थानीय अभ्यास

परिचयवराह जयन्ती हिन्दू धर्ममा मनाइने एक प्रमुख पर्व हो, जसले भगवान विष्णुको वराह अवतारलाई सम्झन्छ। यस पर्वमा धार्मिक श्रद्धा, पूजा विधि, कथा वाचन, व्रत र स्थानीय परम्परागत अभ्यासहरूको समावेश हुन्छ। हिन्दू धर्मशास्त्र अनुसार, वराह अवतारले पृथ्वीलाई समुद्रबाट उद्धार गर्नुका साथै धर्म, न्याय र सृष्टिको संरक्षण गर्नुभएको थियो। यस पर्वले भक्तहरूलाई भक्ति, धार्मिक अनुशासन र सामाजिक […]

Continue Reading

बुद्ध जयन्ती: प्रकाशित हुने महान् गुरुको जन्मोत्सव

परिचय बुद्ध जयन्ती हरेक वर्ष वैशाख शुक्ल पूर्णिमाको दिन नेपाल र अन्य बुद्ध धर्म मान्ने देशहरूमा मनाइन्छ। यस दिनमा गौतम बुद्धको जन्म, ज्ञान प्राप्ति र निर्वाण प्राप्ति सम्झाइन्छ। नेपालमा विशेषगरी लुम्बिनी, कपिलवस्तु र बौद्ध स्थलहरूमा विशेष कार्यक्रमहरू आयोजना गरिन्छ। बुद्ध जयन्ती केवल धार्मिक पर्व होइन; यसले समाजमा शान्ति, करुणा, सहिष्णुता र नैतिक मूल्यहरू बढाउने उद्देश्य […]

Continue Reading

गौरा पर्व: पश्चिमी नेपालमा देवी गौरा पर्व

परिचयगौरा पर्व नेपालका मुख्यतः पश्चिमी र मध्य-पश्चिमी क्षेत्रहरूमा मनाइने एक प्रमुख हिन्दू पर्व हो। यो पर्व देवी गौरा (पार्वती) लाई समर्पित छ र वैवाहिक भक्ति, धार्मिक श्रद्धा, सामाजिक एकता र सांस्कृतिक संरक्षणको प्रतीक हो। पर्वको अवधिभर महिलाहरू र पुरुषहरू दुवै विशेष अनुष्ठान, व्रत, पूजा, गीत र नृत्यमा सहभागी हुन्छन्। गौरा पर्वले न केवल धर्म र […]

Continue Reading