आधुनिक नेपाली घरमा परम्परागत अभ्यासको समायोजन

परिचयनेपाल विविध संस्कृति, धर्म, जाति र परम्पराले भरिएको देश हो। प्रत्येक घरमा पुस्तौँदेखि चलिआएका परम्परा र मूल्यहरू पाइन्छन्। तर, आजको व्यस्त जीवनशैली, शहरीकरण, प्रविधिको प्रयोग र आधुनिक सोचका कारण नेपाली घरहरूमा पनि ठूलो परिवर्तन आएको छ। यद्यपि, यो परिवर्तनले परम्परागत अभ्यासलाई पूर्णरूपमा विस्थापित गरेको छैन। बरु, आजको आवश्यकता अनुसार परम्परालाई आधुनिक जीवनशैलीसँग समायोजन गर्ने प्रयास […]

Continue Reading

कृष्ण जन्माष्टमी: नेपालको जन्मोत्सवमा भगवान कृष्णको सम्मान

परिचय:कृष्ण जन्माष्टमी, जसलाई गोवर्धनाष्टमी वा गोपालाष्टमी पनि भनिन्छ, भगवान कृष्णको जन्मको अवसरमा मनाइन्छ। नेपालभरि यो पर्व धार्मिक भक्ति, सांस्कृतिक उत्साह र सामाजिक सहभागिताको अवसरको रूपमा मनाइन्छ। भक्तजनहरूले पूजा, उपवास, भजन, नाचगान र सांस्कृतिक कार्यक्रममार्फत भगवान कृष्णको जीवन र शिक्षालाई सम्मान गर्छन्। १. उपवास र भक्ति अभ्यास सूर्य उदयदेखि मध्यरातसम्म उपवास राखिन्छ। फलफूल, दूध वा केहीले […]

Continue Reading

मोहिनी एकादशी व्रत: धार्मिक लाभ र विधि

परिचयवैशाख महिनाको शुक्ल पक्षको एकादशीलाई मोहिनी एकादशी भनिन्छ। एकादशी व्रतहरू विष्णु भगवानलाई समर्पित हुन्छन् तर मोहिनी एकादशीलाई विशेष महत्व दिइन्छ। पौराणिक मान्यताअनुसार यो दिन पालन गर्ने व्रतले पाप नाश हुन्छ, आत्मा शुद्ध हुन्छ र भक्तलाई मोक्ष प्राप्तिको बाटो खुल्छ। पौराणिक पृष्ठभूमिमोहिनी एकादशीको कथा समुद्रमन्थनसँग सम्बन्धित छ। अमृत निकाल्ने क्रममा देवता र असुरबीच ठूलो संघर्ष भयो। […]

Continue Reading

सोह्र श्राद्ध: पितृहरूको सम्मानमा जान्नैपर्ने कुराहरू

सोह्र श्राद्ध, जसलाई पितृ पक्ष पनि भनिन्छ, केवल एक कर्मकाण्ड मात्र होइन, यो हाम्रा दिवङ्गत पूर्वजहरूप्रति श्रद्धा, सम्मान र कृतज्ञता व्यक्त गर्ने एक महान् अवसर हो। यो समयमा पितृहरू पृथ्वी लोकमा आफ्ना सन्ततिको घरमा आउँछन् र उनीहरूबाट जल र अन्नको आशा गर्छन् भन्ने शास्त्रीय मान्यता छ । उहाँहरूलाई तृप्त पार्दा परिवारमा सुख, शान्ति र समृद्धि […]

Continue Reading

बाल दिवस: नेपाली बालबालिकाको सम्मान

परिचय बाल दिवस नेपालमा प्रत्येक वर्ष भाद्र १७ गते मनाइन्छ। यो दिन बालबालिकाको सम्मान, अधिकार र कल्याणको प्रतीक हो। बालबालिकालाई शिक्षा, स्वास्थ्य, खेलकुद र समग्र विकासको अवसर प्रदान गर्न समाज, विद्यालय र सरकारले विशेष कार्यक्रमहरू आयोजना गर्छन्। बाल दिवसले केवल उत्सव मात्र होइन, बालबालिकाको भविष्यको निर्माणमा योगदान पुर्‍याउने दिनको रुपमा मानिन्छ। यस दिन विद्यालय, सामाजिक […]

Continue Reading

हनुमान जयन्ती: धार्मिक र सांस्कृतिक महत्व

परिचय हनुमान जयन्ती हिन्दू धर्मको एक महत्वपूर्ण पर्व हो, जसमा भगवान् हनुमानको जन्मोत्सव मनाइन्छ। हनुमानलाई शक्ति, भक्ति, साहस, बुद्धि र न्यायको प्रतीक मानिन्छ। प्रत्येक वर्ष चैत्र शुक्ल प्रतिपदमा हनुमान जयन्ती मनाइन्छ। नेपालमा मठ, मन्दिर र घरमा भक्तजन विशेष पूजा, हवन, भजन–कीर्तन र उपवास गर्छन्। हनुमानको जीवनले कर्तव्यपरायणता, भक्ति, साहस र समर्पणका मूल्य सिकाउँछ। उनको उदाहरणले […]

Continue Reading

सोनाम ल्होछार: तामाङ समुदायको नयाँ वर्षको पर्व

परिचय सोनाम ल्होछार तामाङ समुदायले मनाउने प्रमुख पर्व हो, जसलाई नयाँ वर्षको रूपमा सम्मानका साथ चिनिन्छ। यो पर्व नेपाल, भारत, भूटान तथा तिब्बतमा रहेका तामाङ समुदायले विशेष श्रद्धा र उत्साहका साथ मनाउँछन्। नेपालमा यो पर्व विशेषगरी काठमाडौँ उपत्यका, नुवाकोट, रसुवा, धादिङ, सिन्धुपाल्चोक र तामाङ बस्ती भएका अन्य जिल्लामा भव्य रूपमा मनाइन्छ। ‘ल्हो’ भन्नाले वर्ष र […]

Continue Reading

चण्डी पूर्णिमा: नेपालमा आध्यात्मिक महत्व

परिचय चण्डी पूर्णिमा हिन्दू धर्ममा मनाइने एक प्रमुख पर्व हो, जसमा शक्ति, धर्म र आध्यात्मिक उन्नतिको स्मरण गरिन्छ। प्रत्येक वर्ष पूर्णिमाको दिन विशेष पूजा, हवन, मन्त्र जाप र उपवासका माध्यमबाट यो पर्व मनाइन्छ। नेपालमा चण्डी पूर्णिमा धार्मिक र सांस्कृतिक दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण छ। पौराणिक कथाहरू अनुसार, चण्डी पूर्णिमा देवी दुर्गा वा शक्ति स्वरूपको पूजा गर्नेसँग […]

Continue Reading

राम नवमी: महाकाव्यबाट जीवन पाठ

परिचय राम नवमी हिन्दू धर्मको प्रमुख पर्व हो, जसमा भगवान् रामको जन्मोत्सव मनाइन्छ। प्रत्येक वर्ष चैत्र शुक्ल नवमीमा यो पर्व आउँछ। रामको जीवन केवल धार्मिक कथा मात्र नभई सामाजिक, नैतिक र आध्यात्मिक शिक्षाको स्रोत पनि हो। महाकाव्य रामायणले रामको जीवन, धर्म, न्याय, करुणा र कर्तव्यपरायणताको कथा बताउँछ। राम नवमीको दिन यी मूल्य र जीवन पाठलाई […]

Continue Reading

निर्जला एकादशी व्रत: महत्व, विधि, कथा र लाभ

परिचय हिन्दू धर्ममा उपवासलाई आत्मशुद्धि र भक्तिको मार्ग मानिन्छ। एकादशी व्रत तिनैमध्ये सबैभन्दा लोकप्रिय र पवित्र व्रतमध्ये एक हो। वर्षमा २४ वटा एकादशी पर्छन्, तर सबै एकादशीमध्ये निर्जला एकादशी व्रतलाई एकादशीको राजा भनिन्छ। यसको विशेषता भनेको यस दिन व्रत गर्नेले जलसमेत ग्रहण नगरी उपवास बस्नु हो। पौराणिक मान्यता अनुसार, यो व्रत गर्दा वर्षभरका सबै एकादशी […]

Continue Reading