कुशे औँसी: पितृत्व, पितृ-स्मरण र प्रकृतिको त्रि-आयामिक उत्सव

खण्ड १: परिचय: औँसीको अँध्यारोमा बल्ने तीन ज्योति भाद्र महिनाको कृष्णपक्षीय औँसी। आकाशमा चन्द्रमाको अनुपस्थितिले धर्तीमा गाढा अँध्यारो छाएको हुन्छ। तर, नेपाली संस्कृति र परम्पराको आकाशमा यो दिन सामान्य औँसी होइन; यो त तीनवटा शक्तिशाली ज्योतिले जगमगाउने एक विशेष पर्व हो। यो दिनको अँध्यारोलाई तीनवटा प्रकाशले चिर्दछ: पहिलो, प्रकृतिको पवित्रताको प्रतीक ‘कुश’को ज्योति; दोस्रो, जीवित […]

Continue Reading

जनै पूर्णिमा: पवित्रता, सुरक्षा र परम्पराको त्रिवेणी

परिचय: पर्वको समग्र परिचय नेपाली हिन्दू पात्रोमा जनै पूर्णिमा एक महत्त्वपूर्ण र बहुआयामिक पर्वको रूपमा स्थापित छ, जसले गहिरो वैदिक परम्परा र जीवन्त लोक संस्कृतिलाई एकै सूत्रमा बाँधेको छ। श्रावण महिनाको शुक्ल पक्षको पूर्णिमाका दिन मनाइने यो पर्व केवल एउटा धार्मिक अनुष्ठान मात्र होइन, यो नवीकरण, श्रद्धा र सम्बन्धको एक त्रिवेणी हो। यस दिनलाई विभिन्न […]

Continue Reading

श्रावण १५: खिरको महत्त्व

अमृत वर्षा: शिव भूमि नेपालमा श्रावण १५ र खीरको महिमा नेपालको मनसुन-सिक्त परिदृश्यमा, जब धर्तीको सुगन्ध र पाक्दै गरेको खीरको मीठो, मसलेदार बास्ना एकआपसमा मिसिन्छ, तब श्रावण १५ को आगमन हुन्छ। यो केवल पात्रोको एक तिथि मात्र होइन; यो एक गहिरो सांस्कृतिक, आध्यात्मिक र वैज्ञानिक अनुष्ठान हो, जसले नेपाली पहिचानको सारलाई समेटेको छ। “असार १५ […]

Continue Reading

नाग पञ्चमी: नेपालको पौराणिक धरोहर, शिव-भूमिमा नागको महत्व, र तौदहको रहस्य

भाग १: नाग पञ्चमी – एक परिचय र पृष्ठभूमि नाग पञ्चमी हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको एक महत्वपूर्ण र आस्थामा आधारित पर्व हो, जुन हरेक वर्ष श्रावण महिनाको शुक्ल पक्षको पञ्चमी तिथिमा मनाइन्छ । यो दिन विशेष रूपमा नाग देवताहरूको पूजा र आराधनाका लागि समर्पित छ। हिन्दू संस्कृतिमा नागलाई केवल एक साधारण सर्पको रूपमा मात्र हेरिँदैन, बरु उनीहरूलाई […]

Continue Reading

कलियुगको कर्म-दर्पण: पाप, पुस्ता र पशुपतिनाथको न्याय

प्रस्तावना: युगको व्यथा र शास्त्रको प्रकाश वर्तमान समाजमा व्याप्त भ्रष्टाचार, नैतिक पतन, र अधर्मको अनियन्त्रित वृद्धिले हरेक सचेत नागरिकको मनमा गहिरो चिन्ता र पीडा उत्पन्न गराएको छ। यो केवल एक व्यक्तिगत अवलोकन मात्र नभई, युग-धर्मको परिवर्तनले ल्याएको एक सामूहिक र कटु अनुभव हो। आश्चर्यजनक रूपमा, आज हामीले भोगिरहेका यी समसामयिक समस्याहरू हजारौं वर्ष पहिले नै […]

Continue Reading

नाग पञ्चमी: घरमा सम्पूर्ण विधि-विधान सहित पूजा गर्ने विस्तृत मार्गदर्शन ।

खण्ड १: नाग पञ्चमी – पर्वको महत्त्व, पौराणिक आधार र आध्यात्मिक फल १.१ पर्व परिचय: श्रावण शुक्ल पञ्चमीको महिमा नाग पञ्चमी हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको एक महत्त्वपूर्ण र प्राचीन पर्व हो, जुन हरेक वर्ष हिन्दू पञ्चाङ्ग अनुसार श्रावण महिनाको शुक्ल पक्षको पञ्चमी तिथिका दिन मनाइन्छ । ज्योतिषशास्त्र अनुसार पञ्चमी तिथिका स्वामी नाग देवता हुन्, त्यसैले यस दिन […]

Continue Reading