उधौली पर्व: किरात समुदायको स्थलान्तरण, कृतज्ञता र सांस्कृतिक एकता

उधौली पर्व किरात समुदायको मौलिक संस्कृति, जीवनशैली र आध्यात्मिक दर्शनसँग जोडिएको महत्वपूर्ण पर्व हो। हरेक वर्ष मङ्सिर महिनामा (नोभेम्बर–डिसेम्बर) मनाइने यो पर्वले मौसमी परिवर्तनलाई मात्र होइन, मानिस, जनावर, चरा र सम्पूर्ण प्रकृतिको जीवनचक्रलाई पनि प्रतिविम्बित गर्छ। किरात समुदायको परम्परा सदैव प्रकृतिप्रति निर्भर र कृतज्ञ रहँदै आएको छ। त्यसैले, उधौलीलाई उनीहरूले प्रकृतिसँगको सहअस्तित्व, सामुदायिक एकता र […]

Continue Reading

कार्तिक पूर्णिमा: धार्मिक मेला, पवित्र स्नान र सांस्कृतिक पर्व

कार्तिक पूर्णिमा हिन्दू धर्मावलम्बी र बौद्ध धर्मावलम्बी दुवैका लागि अत्यन्तै पवित्र पर्व हो। यो पर्व हिन्दू पात्रोको कार्तिक महिनाको पूर्णिमाको दिन (अक्टोबर–नोभेम्बर) मनाइन्छ। नेपाल र भारतमा यसको धार्मिक, सांस्कृतिक र सामाजिक महत्व उच्च मानिन्छ। भक्तजनहरूले पूजा, पवित्र स्नान, मेला र रथयात्रामा भाग लिएर आध्यात्मिक पुण्य कमाउने विश्वास गर्छन्। धार्मिक महत्व कार्तिक पूर्णिमा हिन्दू धर्ममा विशेष […]

Continue Reading

विश्व रेडक्रस दिवस: नेपालमा सेवा र स्वयंसेवा

विश्व रेडक्रस दिवस प्रत्येक वर्ष 8 मई मा मनाइन्छ। यो दिवस रेडक्रस तथा रेडक्रिसेन्ट सोसाइटीको मानवता, सेवा, र आपतकालीन सहायता कार्यप्रति सम्मान व्यक्त गर्न समर्पित छ। नेपालमा पनि यो दिवस सामाजिक सेवा, स्वास्थ्य, र आपतकालीन तयारीको महत्वलाई जनमानसमा बुझाउन मनाइन्छ। विश्व रेडक्रस दिवसको इतिहास र महत्व विश्व रेडक्रस दिवसको शुरुवात हेनरी डुन्यान्ड को योगदानबाट भएको […]

Continue Reading

सरस्वती पूजा र वसन्तको सुरुवात

सरस्वती पूजा र वसन्तको सुरुवात सरस्वती पूजा, जसलाई वसन्त पंचमी पनि भनिन्छ, नेपाल र भारतीय उपमहाद्वीपमा मनाइने सबैभन्दा सम्मानित पर्वहरूमध्ये एक हो। यो ज्ञान, शिक्षा, बुद्धि, कला, र संस्कृतिकी देवी सरस्वतीलाई समर्पित छ। यो पर्व सामान्यतया जनवरी अन्त्य वा फेब्रुअरी सुरुमा पर्छ र **वसन्त ऋतु (बसन्त रितु)**को आगमनसँग मेल खान्छ। सरस्वती पूजा केवल आध्यात्मिक रुपमा […]

Continue Reading

खग्रास चन्द्रग्रहण: समय र सांस्कृतिक महत्व

खग्रास चन्द्रग्रहण, जसलाई अंग्रेजीमा Lunar Eclipse भनिन्छ, तब देखा पर्छ जब पृथ्वी सूर्य र चन्द्रमाको बीचमा आउँछ र चन्द्रमा पूर्ण रूपमा पृथ्वीको छायामा पर्छ। यो खगोलीय घटना केवल रातो चन्द्रमा देखिने प्राकृतिक चमत्कार मात्र होइन, धार्मिक, सांस्कृतिक र वैज्ञानिक दृष्टिकोणबाट पनि अत्यन्त महत्वपूर्ण मानिन्छ। नेपालमा खग्रास चन्द्रग्रहणलाई विशेष श्रद्धा र सावधानीसहित मनाउने परम्परा छ। Mero […]

Continue Reading

उभौली पर्व: किराँत समुदायको राम्रो बालीका लागि प्रार्थना

नेपाल बहुजाति, बहुभाषा र बहुसांस्कृतिक देश हो। यहाँका विभिन्न समुदायले आफ्ना मौलिक संस्कार र पर्वलाई निरन्तरता दिइरहेका छन्। तीमध्ये एक विशेष महत्व बोकेको पर्व हो उभौली पर्व, जसलाई किराँत समुदायले धार्मिक आस्था, सांस्कृतिक पहिचान र कृषि जीवनसँग जोडेर मनाउँछन्। हरेक वर्ष वैशाख महिनामा (एप्रिल–मे) मनाइने यो पर्वलाई किराँत समुदायले नयाँ खेतीपाती सुरु हुनु अघि प्रकृतिसँग […]

Continue Reading

विश्व संस्कृत दिवस: भाषा र संस्कृतिको संरक्षण

विश्व संस्कृत दिवस प्रत्येक वर्ष मनाइने एक महत्वपूर्ण अवसर हो जसले संस्कृत भाषा र यससँग सम्बन्धित सांस्कृतिक, धार्मिक तथा साहित्यिक धरोहरको संरक्षण र प्रचार–प्रसारमा जोड दिन्छ। यो दिवस विश्वभरका विद्वान, शिक्षक, विद्यार्थी र भाषाशास्त्रीहरूले संस्कृत भाषाको महत्व, यसको साहित्यिक सम्पदा र सांस्कृतिक योगदानलाई स्मरण गर्ने अवसरको रूपमा मनाउँछन्। संस्कृत भाषा र यसको ऐतिहासिक महत्व संस्कृत […]

Continue Reading

स्थानीय देवी–देवताका जात्राहरू: ऐतिहासिक, सांस्कृतिक र धार्मिक दृष्टिकोण

नेपाल विविध जाति, भाषा, धर्म र संस्कृतिको संगम स्थल हो। यहाँको प्रत्येक समुदायले आफ्नै स्थानीय देवी–देवता वा शक्तिपीठलाई पूजा गर्ने परम्परा छ। यी देवी–देवताका जात्राहरू केवल धार्मिक अनुष्ठान मात्र होइन, सामाजिक एकता, सांस्कृतिक प्रदर्शन, ऐतिहासिक परम्परा र समुदायको पहिचानको प्रतीक पनि हुन्। स्थानीय देवी–देवता र जात्राहरूको महत्व स्थानीय देवी–देवता प्रायः क्षेत्रीय परम्परा, प्राकृतिक वातावरण र […]

Continue Reading

घरको अध्ययन कोठा वास्तु टिप्स: ध्यान, स्मरण शक्ति र उत्पादकता बढाउने सर्वोत्तम उपाय

घरमा अध्ययन कोठा केवल किताब, ल्यापटप र डेस्कको स्थान मात्र होइन; यो बौद्धिक विकास, सिर्जनात्मकता र व्यक्तिगत प्रगतिको केन्द्र हो। वास्तु शास्त्र अनुसार, कोठाको सही दिशा, डेस्कको स्थिति, रंग, प्रकाश र ऊर्जा प्रवाहले मानसिक स्पष्टता, स्मरण शक्ति, ध्यान र उत्पादकता बढाउँछ। डेस्कको स्थिति अध्ययन गर्दा डेस्क पूर्व वा उत्तरतर्फ फर्काउनु उत्तम हुन्छ। यसले मानसिक चेतना […]

Continue Reading

अमावस्या उपवास र परम्परा

अमावस्या, जसलाई “नयाँ चन्द्रको दिन” भनिन्छ, प्रत्येक महिनाको कृष्ण पक्षको अन्तिम दिन पर्छ। यस दिन चन्द्रमा पूर्णतया अदृश्य हुन्छ र रात पूर्ण अन्धकारमय देखिन्छ। वैदिक दर्शन, हिन्दू धर्मशास्त्र, र लोकपरम्परामा अमावस्यालाई आध्यात्मिक शुद्धि, पितृ तर्पण, दान–पुण्य र साधनाका लागि विशेष दिनका रूपमा मानिन्छ। केवल खगोलिय दृष्टिले होइन, सांस्कृतिक, धार्मिक र सामाजिक दृष्टिले पनि यो दिन […]

Continue Reading