📱 धार्मिक व्रत, पूजा विधि, मन्त्र र पर्वहरूको सम्पूर्ण जानकारी अब तपाईंको मोबाइलमै!
👉 आजै डाउनलोड गर्नुहोस्: Mero Nepal एप
एकादशी व्रतको धार्मिक महत्त्व
हिन्दू धर्ममा प्रत्येक पक्षको ११औँ दिनलाई एकादशी भनिन्छ। यो दिन भगवान् विष्णुको पूजा गर्ने र उपवास बस्ने विशेष परम्परा छ। पुराणहरूमा उल्लेख भएअनुसार एकादशी व्रत ले पाप नाश, आत्मशुद्धि र मोक्ष प्राप्त हुन्छ।
एकादशीलाई “पापहरण गर्ने दिन” पनि भनिन्छ। यस दिन गरिएको उपवास, मन्त्रजप र सत्कर्म अन्य दिनको भन्दा सयौं गुणा बढी फलदायी हुन्छ।
एकादशी व्रतका प्रकार
वर्षमा २४ वटा एकादशी पर्छन्। अधिमास भए २ थप हुन्छन्। हरेक एकादशीको अलग–अलग नाम र महत्व हुन्छ।
निर्जला एकादशी – सबै एकादशीमा बस्न नसक्नेले यस दिन मात्र उपवास गरे पनि सबै एकादशी बराबरको पुण्य प्राप्त हुन्छ।
देवउठनी एकादशी – यस दिन भगवान् विष्णु योगनिद्राबाट उठ्नुहुन्छ। विवाह र मंगल कार्य सुरु गर्ने परम्परा यही दिनदेखि हुन्छ।
हरिवासर, पापनाशिनी, कामिका एकादशी – यी सबैको छुट्टाछुट्टै धार्मिक कथा र महत्व छ।
👉 यी सबै व्रतका कथा र महत्व विस्तारमा पढ्न Mero Nepal एप उपयोगी हुन्छ।
एकादशी व्रतको विधि
प्रातःकाल स्नान – बिहान शुद्ध स्नान गरी भगवान् विष्णुको पूजा गर्नु।
संकल्प – व्रत बस्ने संकल्प गरी दिनभर धार्मिक नियम पालना गर्ने।
पूजा–अर्चना – तुलसी दल, धूप–दीप, फूल र फल अर्पण गर्नु।
मन्त्र जप – “ॐ नमो भगवते वासुदेवाय” वा विष्णु सहस्रनाम जप गर्नु।
उपवास – अन्न ग्रहण नगरी फलाहार वा जल मात्र सेवन गर्ने।
सन्ध्याकालीन पूजा – बेलुकी दीप प्रज्वलन गरी स्तोत्र वा भजन गाउनु।
रातभर जागरण – भजन–कीर्तन गरेर विष्णुको नामस्मरण गर्ने।
द्वादशी पारण – भोलिपल्ट पूजा गरी व्रत समाप्त गर्ने।
🌿 विशेष जानकारी: पूजा विधि, मन्त्र र व्रतको सही प्रक्रिया सजिलै बुझ्न Mero Nepal एप प्रयोग गर्न सकिन्छ।
एकादशी व्रतका नियम
अन्न ग्रहण नगर्नु (धान, गहुँ, चना निषेध)।
मांसाहार, मदिरा, लसुन, प्याजजस्ता तामसिक पदार्थ पूर्ण निषेध।
असत्य बोल्ने, क्रोध गर्ने वा अरुलाई दुःख दिने कार्य नगर्नु।
भगवान् विष्णुको भजन, कथा वा कीर्तनमा दिनभर मन लगाउनु।
ब्रह्मचर्य पालन गर्नु।
अशक्त वा रोगीले फलाहार वा दूध ग्रहण गर्न सक्छन्, तर अन्न नगर्नु उचित हुन्छ।
एकादशी व्रतको आध्यात्मिक महत्व
पाप नाश – सात जन्मसम्मका पाप नाश हुन्छ।
मोक्ष प्राप्ति – आत्मशुद्धि र आध्यात्मिक उन्नति।
मानसिक शान्ति – प्रार्थनाले मन स्थिर हुन्छ।
सकारात्मक ऊर्जा – शरीर हलुका, आत्मबल उच्च।
परिवारमा सौहार्द – घरमा शान्ति र समृद्धि बढ्छ।
स्वास्थ्य सम्बन्धी लाभ
एकादशी व्रत धार्मिक मात्र नभई स्वास्थ्यका लागि पनि उपयोगी छ।
पाचन प्रणालीलाई आराम।
शरीर डिटक्स।
मानसिक एकाग्रता।
अनुशासित जीवनशैली।
FAQ: एकादशी व्रतबारे सामान्य प्रश्न
प्रश्न १: एकादशी व्रतमा के खान मिल्छ?
👉 फलफूल, दूध, पानी, आलु, साग, मेवा। धान वा गहुँजन्य अन्न निषेध।
प्रश्न २: व्रत सबैले गर्न सक्छन्?
👉 हो। तर रोगी, गर्भवती वा अशक्तले फलाहार मात्र लिन सक्छन्।
प्रश्न ३: व्रत कहिले सुरु गर्ने?
👉 दशमीको रातदेखि अन्न त्यागी, एकादशी दिन स्नान–पूजा गरी सुरु गर्ने।
प्रश्न ४: व्रत नगरे पनि कथा सुन्न मिल्छ?
👉 अवश्य। कथा सुन्नु वा विष्णुको नामस्मरण गर्नु पनि पुण्यकारी हुन्छ।
प्रश्न ५: सबै एकादशी व्रतबारे जानकारी कहाँ पाइन्छ?
👉 Mero Nepal एप मा सबै कथा, विधि र नियम उपलब्ध छन्।
निष्कर्ष
एकादशी व्रत भगवान् विष्णुको आराधनाको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण दिन हो। यसले आत्मशुद्धि, पाप नाश र मोक्ष प्राप्ति गराउँछ। अन्न त्यागी फलाहार वा जल ग्रहण गर्दै विष्णुको नामस्मरण गर्दा आध्यात्मिक शान्ति र सकारात्मक ऊर्जा प्राप्त हुन्छ।
⚡ तपाईंलाई व्रत, पूजा विधि र मन्त्रहरूको सम्पूर्ण जानकारी चाहिन्छ?
👉 आजै Mero Nepal एप डाउनलोड गरी आफ्नो मोबाइलमै धार्मिक सामग्री पढ्न सुरु गर्नुहोस्।
