सोनाम ल्होछार: तामाङ समुदायको नयाँ वर्षको पर्व

परिचय सोनाम ल्होछार तामाङ समुदायले मनाउने प्रमुख पर्व हो, जसलाई नयाँ वर्षको रूपमा सम्मानका साथ चिनिन्छ। यो पर्व नेपाल, भारत, भूटान तथा तिब्बतमा रहेका तामाङ समुदायले विशेष श्रद्धा र उत्साहका साथ मनाउँछन्। नेपालमा यो पर्व विशेषगरी काठमाडौँ उपत्यका, नुवाकोट, रसुवा, धादिङ, सिन्धुपाल्चोक र तामाङ बस्ती भएका अन्य जिल्लामा भव्य रूपमा मनाइन्छ। ‘ल्हो’ भन्नाले वर्ष र […]

Continue Reading

चण्डी पूर्णिमा: नेपालमा आध्यात्मिक महत्व

परिचय चण्डी पूर्णिमा हिन्दू धर्ममा मनाइने एक प्रमुख पर्व हो, जसमा शक्ति, धर्म र आध्यात्मिक उन्नतिको स्मरण गरिन्छ। प्रत्येक वर्ष पूर्णिमाको दिन विशेष पूजा, हवन, मन्त्र जाप र उपवासका माध्यमबाट यो पर्व मनाइन्छ। नेपालमा चण्डी पूर्णिमा धार्मिक र सांस्कृतिक दृष्टिले अत्यन्त महत्वपूर्ण छ। पौराणिक कथाहरू अनुसार, चण्डी पूर्णिमा देवी दुर्गा वा शक्ति स्वरूपको पूजा गर्नेसँग […]

Continue Reading

राम नवमी: महाकाव्यबाट जीवन पाठ

परिचय राम नवमी हिन्दू धर्मको प्रमुख पर्व हो, जसमा भगवान् रामको जन्मोत्सव मनाइन्छ। प्रत्येक वर्ष चैत्र शुक्ल नवमीमा यो पर्व आउँछ। रामको जीवन केवल धार्मिक कथा मात्र नभई सामाजिक, नैतिक र आध्यात्मिक शिक्षाको स्रोत पनि हो। महाकाव्य रामायणले रामको जीवन, धर्म, न्याय, करुणा र कर्तव्यपरायणताको कथा बताउँछ। राम नवमीको दिन यी मूल्य र जीवन पाठलाई […]

Continue Reading

निर्जला एकादशी व्रत: महत्व, विधि, कथा र लाभ

परिचय हिन्दू धर्ममा उपवासलाई आत्मशुद्धि र भक्तिको मार्ग मानिन्छ। एकादशी व्रत तिनैमध्ये सबैभन्दा लोकप्रिय र पवित्र व्रतमध्ये एक हो। वर्षमा २४ वटा एकादशी पर्छन्, तर सबै एकादशीमध्ये निर्जला एकादशी व्रतलाई एकादशीको राजा भनिन्छ। यसको विशेषता भनेको यस दिन व्रत गर्नेले जलसमेत ग्रहण नगरी उपवास बस्नु हो। पौराणिक मान्यता अनुसार, यो व्रत गर्दा वर्षभरका सबै एकादशी […]

Continue Reading

तुलसीरोपण विधि: घरमै पूज्य तुलसी रोपण र यसको सम्पूर्ण महत्व

परिचयहिन्दू धर्ममा तुलसी (Ocimum sanctum) अत्यन्त पवित्र मानिन्छ। तुलसीको बिरुवा घरमा राख्नु केवल परम्परा मात्र होइन, यो आध्यात्मिक, स्वास्थ्य र पारिवारिक सौभाग्यको प्रतीक हो। तुलसीको पूजा गर्दा सकारात्मक ऊर्जा, मानसिक शान्ति, समृद्धि र दीर्घायु प्राप्त हुने विश्वास छ। घरमै तुलसी रोपण गर्दा न केवल धार्मिक पुण्य हुन्छ, तर वातावरण पनि शुद्ध र सकारात्मक हुन्छ। तुलसीको […]

Continue Reading

गुरु पूर्णिमा: शिक्षक र आध्यात्मिक मार्गदर्शकको सम्मान

प्रस्तावना नेपालमा मात्र होइन, सम्पूर्ण दक्षिण एसियामा मनाइने गुरु पूर्णिमा एक अद्वितीय पर्व हो। यस दिनलाई शिक्षक, आचार्य, र आध्यात्मिक गुरु प्रति श्रद्धा, सम्मान र कृतज्ञता व्यक्त गर्ने अवसरका रूपमा मनाइन्छ। आषाढ महिनाको पूर्णिमा तिथिमा पर्ने यो पर्वलाई वैदिक संस्कृतिमा “व्यवसाय, ज्ञान र जीवनलाई उज्यालो दिने गुरुहरूको सम्झना गर्ने दिन” मानिन्छ। गुरु पूर्णिमाको ऐतिहासिक र […]

Continue Reading

लोकतन्त्र दिवस: नेपाली नागरिक भागीदारीको इतिहास, महत्व र वर्तमान सन्दर्भ

परिचयनेपालमा प्रत्येक वर्ष फागुन ७ गते राष्ट्रिय रूपमा लोकतन्त्र दिवस मनाइन्छ। यो दिन केवल छुट्टीको दिन मात्र होइन, नेपाली जनताको संघर्ष, अधिकार र लोकतान्त्रिक मूल्यको सम्मानको प्रतीक हो। लोकतन्त्र दिवसले हामीलाई हाम्रो अधिकार र जिम्मेवारीको महत्त्व सम्झाउँछ, र नागरिकको सक्रिय सहभागिता र सामाजिक उत्तरदायित्वको सन्देश दिन्छ। नेपालमा लोकतन्त्रको आवश्यकता किन?नेपालमा लामो समयसम्म सङ्गठित राजशाही शासन […]

Continue Reading

प्रदोष व्रत: शुभ फलका लागि पूजा विधि

प्रदोष व्रत हिन्दू धर्ममा अत्यन्तै पवित्र र महत्वपूणर व्रतमध्ये एक हो। यो व्रत भगवान शिवको पूजासँग सम्बन्धित छ र शास्त्र अनुसार यसले जीवनमा धन, स्वास्थ्य, मानसिक शान्ति, तथा आध्यात्मिक विकास ल्याउने विश्वास गरिएको छ। प्रदोष व्रत विशेषगरी द्वादशी र त्रयोदशीको संध्यामा मनाइन्छ, जुन प्रदोष काल भनेर चिनिन्छ। यो समय सूर्य अस्ताउनुअघि १–२ घण्टा अघि आरम्भ […]

Continue Reading

महाशिवरात्रि: पशुपतिनाथमा भगवान् शिवको महान् रात

महाशिवरात्रि हिन्दू धर्ममा भगवान् शिवलाई समर्पित सबैभन्दा महत्वपूर्ण पर्वहरूमध्ये एक हो। “महान् शिवको रात” भन्ने अर्थ बोकेको यो पर्व नेपाल, भारत र विश्वभरका हिन्दू समुदायमा भव्य रूपमा मनाइन्छ। नेपालमा भने यस पर्वको केन्द्र काठमाडौंस्थित पशुपतिनाथ मन्दिर हो। हरेक वर्ष लाखौँ भक्तजन, साधु–सन्त, नागा बाबा र योगीहरू पशुपतिनाथमा भेला भई शिवको आराधनामा लीन हुन्छन्। १. महाशिवरात्रिको […]

Continue Reading

ग्याल्पो ल्होसार: शेर्पा नयाँ वर्ष र हिमालका चाडपर्वहरू

नेपालको हिमाली क्षेत्र र त्यसका समुदायहरूमा पर्व र नयाँ वर्षको विशेष महत्व छ। यसैमध्ये ग्याल्पो ल्होसार शेर्पा समुदायको नयाँ वर्ष पर्व हो। “ग्याल्पो” अर्थात राजा र “ल्होसार” अर्थात नयाँ वर्ष। यो पर्व फेब्रुअरी वा मार्च महिनामा, चन्द्रक्यालेन्डरअनुसार, घर र मठमा विशेष पूजाअर्चना र सांस्कृतिक कार्यक्रमसँग मनाइन्छ। ग्याल्पो ल्होसार केवल मिति परिवर्तनको प्रतीक मात्र होइन; यो […]

Continue Reading