विश्व संस्कृत दिवस: भाषा र संस्कृतिको संरक्षण

विश्व संस्कृत दिवस प्रत्येक वर्ष मनाइने एक महत्वपूर्ण अवसर हो जसले संस्कृत भाषा र यससँग सम्बन्धित सांस्कृतिक, धार्मिक तथा साहित्यिक धरोहरको संरक्षण र प्रचार–प्रसारमा जोड दिन्छ। यो दिवस विश्वभरका विद्वान, शिक्षक, विद्यार्थी र भाषाशास्त्रीहरूले संस्कृत भाषाको महत्व, यसको साहित्यिक सम्पदा र सांस्कृतिक योगदानलाई स्मरण गर्ने अवसरको रूपमा मनाउँछन्। संस्कृत भाषा र यसको ऐतिहासिक महत्व संस्कृत […]

Continue Reading

स्थानीय देवी–देवताका जात्राहरू: ऐतिहासिक, सांस्कृतिक र धार्मिक दृष्टिकोण

नेपाल विविध जाति, भाषा, धर्म र संस्कृतिको संगम स्थल हो। यहाँको प्रत्येक समुदायले आफ्नै स्थानीय देवी–देवता वा शक्तिपीठलाई पूजा गर्ने परम्परा छ। यी देवी–देवताका जात्राहरू केवल धार्मिक अनुष्ठान मात्र होइन, सामाजिक एकता, सांस्कृतिक प्रदर्शन, ऐतिहासिक परम्परा र समुदायको पहिचानको प्रतीक पनि हुन्। स्थानीय देवी–देवता र जात्राहरूको महत्व स्थानीय देवी–देवता प्रायः क्षेत्रीय परम्परा, प्राकृतिक वातावरण र […]

Continue Reading

घरको अध्ययन कोठा वास्तु टिप्स: ध्यान, स्मरण शक्ति र उत्पादकता बढाउने सर्वोत्तम उपाय

घरमा अध्ययन कोठा केवल किताब, ल्यापटप र डेस्कको स्थान मात्र होइन; यो बौद्धिक विकास, सिर्जनात्मकता र व्यक्तिगत प्रगतिको केन्द्र हो। वास्तु शास्त्र अनुसार, कोठाको सही दिशा, डेस्कको स्थिति, रंग, प्रकाश र ऊर्जा प्रवाहले मानसिक स्पष्टता, स्मरण शक्ति, ध्यान र उत्पादकता बढाउँछ। डेस्कको स्थिति अध्ययन गर्दा डेस्क पूर्व वा उत्तरतर्फ फर्काउनु उत्तम हुन्छ। यसले मानसिक चेतना […]

Continue Reading

स्वामी शशिधर जन्मजयन्ती: जीवन, दर्शन र शिक्षाहरू

स्वामी शशिधर महान् वैदिक पण्डित, दार्शनिक, समाजसुधारक तथा आध्यात्मिक साधकका रूपमा स्मरण गरिन्छ। उहाँको जन्मजयन्तीलाई धार्मिक, सांस्कृतिक र आध्यात्मिक दृष्टिले अत्यन्त महत्त्वपूर्ण दिन मानिन्छ। नेपाल लगायत भारतका धेरै क्षेत्रहरूमा उहाँको जन्मजयन्ती श्रद्धा, भक्ति र आध्यात्मिक साधनासहित मनाइन्छ। जीवन परिचय स्वामी शशिधरको जीवन सत्य, धर्म र ज्ञानको खोजीमा समर्पित थियो। उहाँ बाल्यकालदेखि नै वेद, उपनिषद्, पुराण […]

Continue Reading

अमावस्या उपवास र परम्परा

अमावस्या, जसलाई “नयाँ चन्द्रको दिन” भनिन्छ, प्रत्येक महिनाको कृष्ण पक्षको अन्तिम दिन पर्छ। यस दिन चन्द्रमा पूर्णतया अदृश्य हुन्छ र रात पूर्ण अन्धकारमय देखिन्छ। वैदिक दर्शन, हिन्दू धर्मशास्त्र, र लोकपरम्परामा अमावस्यालाई आध्यात्मिक शुद्धि, पितृ तर्पण, दान–पुण्य र साधनाका लागि विशेष दिनका रूपमा मानिन्छ। केवल खगोलिय दृष्टिले होइन, सांस्कृतिक, धार्मिक र सामाजिक दृष्टिले पनि यो दिन […]

Continue Reading

पापनाशिनी एकादशी: उपवास र धार्मिक महत्व

पापनाशिनी एकादशी हिन्दू धर्ममा अत्यन्त पवित्र र महत्वपूर्ण व्रत हो। यो एकादशी शुक्ल पक्षको एकादशी मा पर्छ र यस दिन व्रत बस्दा भक्तजनले भगवान विष्णुको विशेष कृपा र आशीर्वाद पाउने विश्वास राख्छन्। पापनाशिनी एकादशीले जीवनका पापहरू नाश गर्ने, मानसिक शान्ति ल्याउने, आध्यात्मिक उन्नति गर्ने र मोक्षप्राप्तिको मार्ग प्रशस्त गर्ने धार्मिक महत्त्व राख्छ। पापनाशिनी एकादशीको धार्मिक […]

Continue Reading

महानवमी: दशैंको नवौं दिनको ऐतिहासिक, धार्मिक, सांस्कृतिक र सामाजिक महत्त्व

परिचय महानवमी दशैं पर्वको नवौं दिन हो, जसमा विशेष रूपमा विष्वकर्मा र हतियारहरूको पूजा गरिन्छ। यो दिन शक्ति, सुरक्षा, भक्ति र समृद्धिको प्रतीक मानिन्छ। घर–घर र उद्योग, कार्यालय, कारखाना र औद्योगिक स्थलहरूमा विष्वकर्मा पूजा गरिन्छ। महानवमीको दिन केवल देवी–देवताहरूको आराधना मात्र होइन, औजार, हतियार, उपकरण र उद्योगका साधनहरूको पूजा गरेर नकारात्मक ऊर्जा हटाउने र सकारात्मक […]

Continue Reading

कोजाग्रत पूर्णिमा: दशैंको अन्त्य र लक्ष्मी पूजाको धार्मिक, सामाजिक र सांस्कृतिक महत्त्व

परिचय कोजाग्रत पूर्णिमा दशैं पर्वको पन्ध्रौं र अन्तिम दिन हो। यो दिन नेपाली समाजमा विशेष महत्व राख्छ, किनकि यस दिन लक्ष्मी पूजाको परम्परा पूरा गरिन्छ। घर सफा गरेर, दीप प्रज्वलन गरेर, र रातभर जागरण गरेर यस दिनलाई धन, समृद्धि, स्वास्थ्य र परिवारिक शान्तिको प्रतीकको रूपमा मनाइन्छ। कोजाग्रत पूर्णिमा केवल धार्मिक दिन मात्र होइन; यो सामाजिक […]

Continue Reading

शनिबार प्रदोष व्रत: उपवास र पूजा विधि

शनिबार प्रदोष व्रत हिन्दू धर्ममा अत्यन्तै महत्वपूर्ण व्रत हो। यो व्रत विशेष गरी भगवान शिवको आराधनासँग सम्बन्धित छ र प्रत्येक महिनाको त्रयोदशी (13औं दिन) र द्वादशी (12औं दिन) को संध्याकालमा बसाइन्छ। शनिबार प्रदोष व्रतले भक्तको जीवनमा पाप नाश, रोग–दुःख कम गर्ने, वैवाहिक जीवनमा सुख–शान्ति र आर्थिक समृद्धि ल्याउने विश्वास गरिएको छ। शनिबार प्रदोष व्रतको महत्व […]

Continue Reading

फूलपाती: दशैंको सातौं दिनको ऐतिहासिक, धार्मिक, सांस्कृतिक र सामाजिक गहिरो अर्थ

परिचय नेपालको सबैभन्दा ठूलो पर्व दशैं नौ दिनसम्म मनाइन्छ। प्रत्येक दिन देवी दुर्गाको अलग–अलग स्वरूपको पूजा हुन्छ। यसै क्रममा सप्तमी अर्थात् दशैंको सातौं दिनलाई फूलपाती भनिन्छ। फूलपातीको दिन धार्मिक दृष्टिले मात्र होइन, ऐतिहासिक र सांस्कृतिक दृष्टिले पनि अत्यन्त महत्वपूर्ण मानिन्छ। यस दिन घर–घरमा दुर्गा पूजाका लागि आवश्यक सामग्री भित्र्याउने परम्परा छ। जमरा, फूल, बेलपत्र, धूप–दीप, […]

Continue Reading